Al enige tijd is landbouw een veelbesproken thema met als terugkomende vragen: “Hoe verduurzamen we onze landbouw?”, “Hoe zorgen we voor meer biodiversiteit in landbouwgebieden?”, “Hoe maken we onze landbouw klimaatvriendelijker?”. Het vinden van win-winsituaties tussen landbouw en andere thema’s – waaronder klimaat, landschap en recreatie -  past ook in de ambitie vanuit Ruimte Vlaanderen om ‘meer te doen met minder ruimte’. Iedereen praat er dus over, maar oplossingen aanreiken in deze problematiek vraagt expertise op verschillende domeinen.

Via het project ‘Opstellen van economische modellen voor samenwerking met landbouwers in natuurreservaten’, ook wel project natuurboeren genoemd, gaf het Agentschap Natuur en Bos ons de kans om binnen deze thematiek baanbrekend werk te verrichten. De kernvraag hierbij was: “Op welke wijze kunnen samenwerkingsverbanden worden opgezet tussen landbouwers en natuurbeherende organisaties & overheden om enerzijds natuurdoelstellingen te bereiken en anderzijds een leefbaar beroepsinkomen uit natuurbeheer te halen voor landbouwers?” De studie natuurboeren werd eind 2018 afgerond en baande zich razendsnel een weg door het Vlaamse - digitale - landschap.

Het eindrapport bevat aanbevelingen die nuttig zijn met het oog op de samenwerking tussen lokale landbouwers en natuurbeheerders te verbeteren. Tevens biedt ze ook handvaten om landbouwers die aan natuurbeheer willen doen een beter kader te voorzien zodat ze de nodige kansen krijgen.

De studie ‘natuurboeren’ kwam tot stand in een samenwerkingsverband tussen ecologen en procesbegeleiders van Mieco-effect, economen van het VITO en landbouwconsultants.

Binnen de opdracht werd o.m. een rekentool opgemaakt die toeliet het bedrijfseconomisch effect te berekenen van het beheren van een bepaald oppervlakte en type natuurgrasland binnen een landbouwbedrijf. Ook werden landbouwbedrijven, verspreid over heel Vlaanderen, onderzocht waar al in zekere mate aan natuurbeheer wordt gedaan. Het inzetten van de ontwikkelde rekentool voor deze cases leverde nieuwe inzichten op over de bedrijfseconomische impact van het integreren van natuurbeheer binnen een landbouwbedrijf. Tevens werd een methode ontwikkeld waarbij natuurbeherende organisaties en overheden natuurgraslanden toewijzen aan landbouwers/landbouwbedrijven waarvoor natuurgras aanwenden het meest nuttig is en zo de beste garanties biedt op een duurzame samenwerking.

Naast de deliveries zoals hierboven beschreven, is het meest heuglijke resultaat van deze studieopdracht dat de werkwijze en conclusies interesse heeft opgewekt bij diverse stakeholders waaronder de natuursector, de landbouwsector en de regionale landschappen.

Mede hierdoor is het geloof toegenomen dat er een toekomst is voor natuurboeren in Vlaanderen.